“Chạy Marathon bằng tinh thần là đủ có thể hoàn thành cuộc đua”
– Có thật không?
Ở bất kỳ cộng đồng chạy bộ nào nói chung mà chạy Marathon nói riêng, bạn đều sẽ nghe đâu đó những câu chuyện cảm động về những người không tập luyện nhiều nhưng vẫn hoàn thành Half Marathon hoặc Marathon. Họ vượt qua sự đau đớn, sự mệt mỏi, thậm chí có người cán đích trong nước mắt.
Đúng là ý chí con người thật phi thường. Nhưng nếu nhìn ở góc độ sinh lý học thể thao, thì sức mạnh tinh thần – dù quan trọng – không bao giờ là đủ.
Tinh thần giúp bạn tiến xa, nhưng không thay thế được nền tảng thể chất
Không ai phủ nhận vai trò của ý chí trong các cuộc thi chạy cự lì dài như chạy Marathon.
Bạn cần nó để vượt qua những khoảnh khắc muốn bỏ cuộc, vượt qua bước chạy nặng nề, hay đấu tranh với cơn đau đầu gối, căng bắp, nấc thở.
Nhưng việc chạy Marathon gồm các cự ly như 21km (Half) hoặc 42km (Full) – không đơn giản chỉ là chiến thắng tâm lý. Đó là một bài kiểm tra khắt khe của toàn bộ hệ thống sinh lý vận động trong cơ thể.
1. Chạy Marathon là bài kiểm tra toàn diện của cơ thể
Để hoàn thành một cuộc thi chạy Marathon, cơ thể bạn phải vận hành ăn ý giữa nhiều hệ thống:
Hệ tim mạch và hô hấp phải cung cấp đủ oxy cho cơ, trong thời gian dài – nghĩa là tim đập đủ mạnh, đủ hiệu quả, không loạn nhịp, không quá tải.
Hệ cơ – xương – khớp phải chịu đựng hàng chục nghìn bước chạy – lặp đi lặp lại, có lực nén, có chấn động. Nếu không có nền tảng cơ bắp đủ tốt, áp lực này sẽ đổ lên khớp gối, cổ chân, cột sống.
Hệ thần kinh trung ương (CNS) cần ổn định để bạn giữ được dáng chạy, sự phối hợp tay – chân, nhận thức rõ về mệt mỏi – tránh việc… “lì đòn” đến mức ngất.
Cân bằng nội môi cũng là yếu tố sống còn. Glycogen, glucose, natri, kali, nước – tất cả đều phải được duy trì thông qua dinh dưỡng hợp lý trước, trong và sau cuộc đua.
Hệ thống chuyển hóa năng lượng (aerobic, glycolytic) phải đủ khả năng tái sinh năng lượng ATP suốt 2–5 giờ đồng hồ, không rơi vào trạng thái “hết pin” quá sớm.
Những điều này không thể luyện trong vài ngày, càng không thể kích hoạt chỉ bằng adrenaline hay sự kích động tinh thần.
2. Ý chí giúp bạn về đích – nhưng không miễn nhiễm với rủi ro
Có thể bạn đã nghe:
“Anh A không tập gì nhiều nhưng vẫn chạy hết 21km.”
“Chị B là người mới nhưng chỉ nhờ quyết tâm là có thể hoàn thành chạy Marathon.”
Điều đó không sai – vì con người có khả năng phi thường khi bị đẩy đến giới hạn. Nhưng điều đó cũng không an toàn nếu không có nền thể chất được chuẩn bị kỹ lưỡng.
Khi bạn chỉ dùng tinh thần để “cố gắng vượt qua”, bạn có thể:
Đốt cháy hệ thần kinh trung ương (CNS fatigue kéo dài)
Dẫn đến các chấn thương chéo dây chằng, viêm gân, viêm mạc xương
Mất cân bằng điện giải, hạ natri, tụt đường huyết – dễ dẫn đến ngất, sốc nhiệt hoặc co giật
Gây chấn động lên hệ tim mạch nếu không kiểm soát được nhịp tim liên tục ở zone 4–5
Ý chí giúp bạn hoàn thành. Nhưng cái giá phải trả có thể kéo dài nhiều tuần – hoặc nhiều tháng.

Trong một bài báo của Vnexpress: “Những rủi ro tiềm ẩn khi chạy theo trào lưu Marathon”. Anh Hưng Võ – runner kiêm HLV CLB chạy Garmin đưa ra nhận định: “Marathon là môn siêu bền, đòi hỏi tích lũy trong thời gian dài. Chỉ khi đạt một mức thay đổi nhất định về tim mạch, cơ bắp, xương khớp… mới có thể thi đấu môn này thường xuyên”.
Theo anh, nhiều người mới nhập môn chạy bộ đang bị cuốn theo những danh xưng, tên gọi, sự hào nhoáng của huy chương, giấy chứng nhận…. dẫn đến thiếu tìm hiểu và xây dựng nền tảng, điều tiết cơ thể trong lúc tập luyện, thi đấu. “Chúng ta có thể gắng sức để đạt một cột mốc về số kilomet, tốc độ trong vài tháng, nhưng không có nghĩa là cơ thể đã đồng bộ hóa thể chất để đáp ứng áp lực vận động trong chạy dài. Đồng nghĩa, cơ thể có nguy cơ quá tải, mất kiểm soát, về lâu dài gặp chấn thương hoặc bệnh lý”, anh nói thêm.
3. Vậy cần gì để chạy Marathon an toàn và hiệu quả?
Bí mật không đến từ một ngày bạn “cảm thấy sẵn sàng” – mà đến từ quá trình chuẩn bị nhất quán.
Giáo án luyện tập: cần phân bổ đều sức bền nền (aerobic base), các buổi tempo, bài chạy dài, phục hồi, thậm chí là các ngưỡng kỵ khí và taper đúng thời điểm.
Pacing strategy: không chạy theo cảm xúc, mà theo kế hoạch cụ thể từng mốc (km), từng nhịp tim hoặc power zone.
Dinh dưỡng và bổ sung: nạp đúng lúc – đúng thứ – đúng lượng. Không chờ “khát mới uống, đói mới ăn”.
Tinh thần kỷ luật: ý chí quan trọng không phải để “bứt phá ấn tượng”, mà để kiên trì từng buổi tập, từng giấc ngủ, từng lần phục hồi đúng cách.
4. Kết luận
Chạy Marathon không phải là nơi để bạn chứng minh mình lì hơn người khác.
Nó là nơi để bạn biểu diễn một cơ thể đã được huấn luyện khoa học, một tinh thần biết điều tiết và tôn trọng giới hạn.
“Ý chí là ngọn lửa.
Nhưng sinh lý vận động mới là động cơ.”
Và bạn cần cả hai để về đích – an toàn và tự hào.HÃY GHÉ THĂM BLOGS CỦA FITZONE ĐỂ ĐỌC NHỮNG BÀI VIẾT MỚI NHẤT NHÉ