Khi nói đến cơ bắp, hầu hết mọi người chỉ nghĩ đơn giản: cơ khỏe hay cơ yếu. Nhưng sự thật là, bên trong từng bó cơ của bạn là hàng ngàn sợi cơ nhỏ – và không phải sợi nào cũng giống nhau.
Hiểu được các loại sợi cơ trong cơ thể là bước đầu để bạn tối ưu hóa bài tập, tránh tập sai mục tiêu và đạt hiệu suất cao hơn – dù bạn chơi thể thao phong trào hay chuyên nghiệp.
1. Có những loại sợi cơ nào trong cơ thể?

Cơ thể người có ba loại sợi cơ chính, mỗi loại có đặc tính sinh lý và vai trò riêng trong hoạt động vận động.
Sợi Type I – sợi chậm (slow-twitch):
Đây là những sợi cơ co rút chậm, tiết kiệm năng lượng và cực kỳ bền. Chúng chứa nhiều ty thể, được nuôi dưỡng bởi hệ mao mạch dày đặc, giúp duy trì vận động dài hơi. Nếu bạn thích chạy bộ đường dài, đạp xe, bơi hay các môn sức bền, bạn sẽ cần phát triển loại sợi này.
Sợi Type IIa – sợi nhanh trung gian (fast-twitch oxidative):
Nhanh hơn và mạnh hơn sợi chậm, nhưng vẫn giữ được khả năng chịu đựng tương đối. Type IIa là loại sợi “linh hoạt” – có thể được huấn luyện để thiên về sức mạnh hoặc sức bền, tùy theo kiểu bài tập. Đây là loại sợi lý tưởng cho người chơi thể thao đối kháng, CrossFit hoặc các bài tập hỗn hợp.
Sợi Type IIx – sợi nhanh thuần sức mạnh (fast-twitch glycolytic):
Nhanh nhất, mạnh nhất, nhưng cũng nhanh mỏi nhất. Đây là loại sợi mà các vận động viên cử tạ, nhảy xa, chạy nước rút cần tối đa hóa. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả, cần có thời gian hồi phục và hệ thần kinh mạnh mẽ.
2. Tại sao mỗi người lại có tỷ lệ sợi cơ khác nhau trong cơ thể?
Yếu tố đầu tiên và lớn nhất là di truyền. Có người sinh ra đã có 60–70% sợi chậm – hợp endurance. Có người lại thiên về sợi nhanh – nở cơ nhanh, nhảy cao tốt, phản ứng bùng nổ.
Tuy nhiên, tập luyện lâu dài có thể tái cấu trúc một phần sợi cơ. Ví dụ, người có nhiều sợi IIx nếu liên tục tập sức bền sẽ dần chuyển sang IIa – linh hoạt hơn, chịu đựng tốt hơn.
Và điều quan trọng cần phải chú ý: cơ thể không thể tạo ra sợi cơ mới, nhưng bạn có thể kích hoạt những sợi đang “ngủ yên”, đồng thời huấn luyện sợi cơ hiện đang “kích hoạt” để phát huy tối đa hiệu suất.
Cũng cần nhớ: sự phân bố sợi cơ không đồng đều giữa các nhóm cơ. Cơ đùi có thể thiên về sợi chậm, trong khi vai hoặc bắp tay có thể thiên về sợi nhanh hơn – điều này mang tính cá nhân hóa rất cao.
3. Làm sao biết cơ thể mình có nhiều sợi cơ loại nào?
Cách chính xác nhất là sinh thiết cơ – lấy mẫu mô cơ để phân tích dưới kính hiển vi. Nhưng phương pháp này đắt đỏ, phức tạp và không thực tế cho người tập luyện thông thường.
Một số người chọn bài test 80% 1RM như một công cụ ước đoán:
-
Nếu bạn nâng được 80% mức tạ tối đa và thực hiện hơn 12 lần → khả năng cao bạn thiên về sợi chậm.
-
Nếu bạn chỉ nâng được dưới 6 lần → có thể bạn thiên về sợi nhanh.
Tuy nhiên, kết quả này chỉ mang tính tương đối. Điều quan trọng hơn là: dù bạn có tố chất gì, bạn vẫn có thể rèn luyện để thích nghi và tiến bộ.
4. Tố chất sợi cơ không quyết định tất cả
Giả sử bạn có nhiều sợi nhanh nhưng lại đam mê chạy marathon. Vậy thì sao?
Các sợi cơ nhanh vẫn có giá trị chiến lược – ở những khoảnh khắc cần bứt tốc, lên dốc, tăng tốc nước rút. Chúng không “vô dụng” kể cả khi hết glycogen. Và quan trọng hơn: hiệu suất thể thao không chỉ đến từ sợi cơ, mà còn là sự cộng hưởng của cả hệ tim mạch, hô hấp, thần kinh – và cả kỹ thuật, chiến thuật, mindset của bạn.
Vì vậy, đừng quá bận tâm về kiểu sợi cơ của mình. Tập luyện đều đặn, điều độ và phù hợp với mục tiêu – bạn sẽ tiến bộ. Và rồi, cơ thể bạn sẽ thích nghi một cách thông minh hơn bạn nghĩ.
5. Kết luận
Hiểu về các loại sợi cơ trong cơ thể là một bước quan trọng nếu bạn muốn tập luyện có định hướng. Nhưng nó không phải là ranh giới cố định quyết định bạn mạnh hay yếu, chạy nhanh hay chậm. Sự bền bỉ, nỗ lực, kiên trì mới là yếu tố phân biệt người thành công trong tập luyện với phần còn lại.
Bạn không cần phải “biết chính xác mình có loại sợi cơ nào”, bạn chỉ cần biết mình muốn trở thành ai, rồi hành động vì điều đó – từng ngày.
HÃY GHÉ THĂM BLOGS CỦA FITZONE ĐỂ ĐỌC NHỮNG BÀI VIẾT MỚI NHẤT NHÉ